ఈ పాఠ్యభాగం ఆంధ్రప్రదేశ్ మహాసపత్రిక 1972 సంవత్సరం డిసెంబర్ సంచిక నుండి తీసుకొనబడింది.
రచయిత పరిచయం:
పేరు : పీవీ నరసింహారావు పూర్తి పేరు పాములపర్తి వేఃకట నరసింహారావు
జననం : 1921 మరణం 2004
జన్మస్థలం: వరంగల్ రూరల్ జిల్లా నర్సంపేట మండలంలోని లక్నేపల్లి గ్రామంలో జన్మించారు.
దత్త పుత్రుడు : రుక్మిణమ్మ రంగారావు గార్లకు దత్తపుత్రుడు
రాజకీయ గురువు : స్వామి రామానంద తీర్థ
పదవులు :1938లో హైదరాబాదు రాష్ట్ర కాంగ్రెస్లో రాజకీయ జీవితం ప్రారంభమైంది.
రాష్ట్ర కేంద్ర ప్రభుత్వాల్లో బహుకాలం మంత్రిగాను ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి గారు భారత ప్రధానిగాను విశిష్టమైన సేవలు అందించారు.
భాషలు 17 భాషలలో ప్రావీణ్యం.
రచనలు : విశ్వనాథ 'వెయ్యి పడగలు' నవలను హిందీలోకి సహస్రఫన్ పేరుతో అనువాదం చేశాడు. దీని కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు లభించింది.
వీరి ఆత్మకథ ఇన్సైడర్
ఫన్ లక్షన్ కోన్ ఘ తో అని మరాఠీ పుస్తకాన్ని తెలుగులో "అబలా జీవితం" అనువదించాడు
అవగాహన ప్రతిస్పందన :
1.
2.
3.
4. గద్యభాగం
అ)రుద్రమాంబపై ఆమె తండ్రి ఉంచిన నమ్మకం ఏమిటి
జవాబు. రుద్రమాంబ సమర్ధరాలు
ఆ) రుద్రమ అమ్మ చేసిన సత్కార్యాలేవి
జ. రుద్ర మాంబ చేసిన సత్కార్యాలు విద్యార్థులకు పాఠశాలలు, ఉచిత వసతి గృహాలు, ఆరోగ్యశాలలు, ప్రసూతి శాలలు ఏర్పాటు చేసింది.
ఇ) మార్కోపోలో ఏ అంశాల్లో రుద్రమదేవిని పొగిడాడు?
జ. రుద్రమదేవి పరిపాలన దక్షత సాహిత్య సేవ, శిల్పకళలు, మహదేశ్వరం గురించి ప్రశంసిస్తూ తన డైరీలో రాసుకున్నాడు.
ఉ) ఈ గద్యం ద్వారా రుద్రమదేవి వ్యక్తిత్వాన్ని ఒక వాక్యంలో రాయండి.
రుద్రమదేవి గొప్ప వీరవనిత, ప్రజాను రంజకంగా పరిపాలన చేసిన రాణి.
II. వ్యక్తీకరణ - సృజనాత్మకత:
1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి
అ) బూర్గుల పి వి గార్ల సంబంధము గురు శిష్య సంబంధం లాంటిది. దీన్ని సమర్థిస్తూ రాయండి.
జ. బూర్గుల పివి గార్ల సంబంధము గురు శిష్య సంబంధం:
బూర్గుల రామకృష్ణారావు గారు అప్పటికే పేరు మోసిన న్యాయవాది రాజకీయ నాయకులు. వారి వద్ద జూనియర్ లాయర్ గా పీవీ నరసింహారావు గారు ప్రాక్టీస్ ప్రారంభించారు. ఆ క్రమంలో అనేక విషయాలు తెలియని అంశాలను గురువు లాగా పివి నరసింహారావు గారికి బూర్గుల గారు బోధించేవారు. న్యాయవాద వృత్తిలో సీనియర్ గా ఉన్నప్పటికీ, స్నేహితుడిగా ఉన్నను పేద భావం అరమరిక్ లేకుండా బోధించేవారు. అనేక విషయాలు తెలియజేస్తున్నందువల్ల వీరిద్దరి సంబంధం గా మనం అర్థం చేసుకోవాలి.
ఆ) "సరే! అవన్నీ ఆటలు ఉండేవేగా" అని బూర్గుల వారు అనేవారు కదా ఏ సందర్భంలో ఎందుకనే వారు దానికి గల కారణాలు రాయండి.
జ. రాజకీయంలో ప్రత్యర్థులు ఉంటారు. ప్రత్యర్ధులు ఎప్పుడు తప్పుని వెతుకుతారు. మాట్లాడిన పని చేసిన మంచి బోధించిన వారికి తప్పే కనబడుతుంది. బూర్గుల గారి ద్వారా లాభము పొంది కూడా నిందారోపనలు చేస్తారు. మంచి చేసిన తప్పుని వెతుకు తారు. మళ్లీ అవసరమైనప్పుడు మీరే రక్షించాలి అని వేడుకుంటారు
అవసరం తీరిన తర్వాత మళ్లీ పూర్వపు లాగానే వ్యవహరిస్తారు కాబట్టి ఈ రాజకీయ క్రీడలలో మిత్రులు ఎవరు ఉండరు గనుక వారి ఆరోపణలను అధిగమించడం కోసం ఇవన్నీ రాజకీయ ఆటలో ఉండేవేగా వాటిని పట్టించుకోవద్దని అర్థం లో వివరిస్తాడు
ఇ) బూర్గుల వారిని ప్రాతస్మరణీయులు అని పివి నరసింహారావు గారు పేర్కొనడాన్ని సమర్థిస్తూ రాయండి.
జ. బూర్గుల వారు ప్రాతస్మరణీయులు: ప్రాతస్మరణీయులనగానే ఉదయకాలం లేవగానే ఇష్ట దైవాన్ని తలచుకున్నట్లు ఉపయోగపడే వారిని తలచుకుంటారు. న్యాయవాద వృత్తిలో జూనియర్ అయిన పీవీకి అనేకమైన విషయాల పట్ల అవగాహన కలిగించారు. రాజకీయాల లో ఏ విధంగా మసులుకోవాలో బోధించాడు. ప్రత్యర్థులను ఏ విధంగా ఎదుర్కోవాలో తన ప్రత్యర్థుల పట్ల చేసిన మేలులను బట్టి తెలుసుకున్నాడు పీవీ నరసింహారావు. ప్రతి విషయంలో అతనికి మేలు చేసి అతని భవిష్యత్తును తీర్చిదిద్దాడు. అట్లా పీవీ నరసింహారావు గారికి ఎంతగానో ప్రయోజనం చేసిన బూర్గుల రామకృష్ణారావు గారిని ప్రాతస్మరణీయులు అన్నాడు.
2. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.
అ) బూర్గుల వ్యక్తిత్వంలోని మహోన్నత లక్షణాల గురించి సొంతమాటల్లో రాయండి.
జ. బూర్గుల రామకృష్ణారావు గారి వ్యక్తిత్వం:
శాంతి స్వభావులు: గురుకుల రామకృష్ణారావు గారు శాంతి శాంతికాముకులు. ఇతరులను ద్వేషించేవారు కాదు వారు పొట్టి వారైనప్పటికీ వారు గొప్ప వ్యక్తిత్వం కలిగిన వారు. మిత్రులతోటి స్నేహపూరితమైన వాతావరణంలో ఎన్నో పరిహాసాలు వారే ఆడేవారు.
అవసరమైతే విరాట్ స్వరూపం:
వారు మృదుస్వభావి అయినప్పటికీ అవసరాన్ని బట్టి వామనుని తీరు వ్యవహరించేవారు.
న్యాయవాదిగా... బూర్గుల వారి న్యాయవాద ప్రాక్టీసు క్షణం తీరిక లేనిది తన క్లైంట్లతో ఓపికతో వ్యవహరించేవారు అనన్య శక్తి సామర్థ్యాలతో తన జాజ్వలమానమైన ప్రతిభాపాటవాలను చూపుతూ ఎదుటివారిని దుర్యోధ్యమైన కంచుగోడలుగా నిలవడం అందరికీ సుపరిచితమే.
ఇతరులకు ప్రోత్సాహం: తన వద్ద పనిచేసే జూనియర్ న్యాయవాదులకు గుమస్తాలకు ఎంతో ప్రోత్సాహము ఇచ్చేవారు. రాజకీయాలలో తనకంటే తక్కువ స్థాయి నేతలతో ప్రజలతో సత్సంబంధాలను కలిగి వారి బాగోగులను తెలుసుకునేవారు. కౌలుదారి చట్టం తయారుచేసి సామ్యవాద వ్యవస్థకు వారు కారకులు అయ్యారు. మంచిదక్షిత తీసుకున్న నిర్ణయాన్ని అమలుపరచడంలో వారికి వారే సాటి.
సౌజన్యానికి మారుపేరు: రామకృష్ణారావు గారు సుగుణాల మూర్తిమత్వం అందరికీ ఆదర్శంగా నిలుస్తుంది. వారి వద్దకు ప్రభుత్వ పెద్దలు కుచ్చుటోపిల మౌళిలు, గడ్డాల ముల్లాలు, తలపాగ పండితులు, మహా మహా ఉపాధ్యాయులు, గాంధీ టోపీల వారు,... అన్ని రకాల వారు వారితో కలివిడిగా ఉండేవారు. వారంటే ఎంతో గౌరవంతో చాలామంది స్మరించుకుంటారు.
బహుభాషా వేత్త: తీవ్రమైన పని ఒత్తిడిలో ఉన్న రామకృష్ణారావు గారు సంస్కృతిక చారిత్రక తెలుగు రాసిన కావ్యాలను అధ్యయనం చేసేవారు.
లేదా
ఆ) నేనెరిగిన బూర్గుల పాఠం ఆధారంగా "గొప్పవారి సాంగత్యం వల్ల కలిగే స్ఫూర్తి గొప్పగా ఉంటుంది" అనే అంశం గురించి సమర్థిస్తూ రాయండి.
జ. గొప్పవారు సాంగత్యం వల్ల గొప్ప స్ఫూర్తి కలుగుతుంది.
గొప్ప వారితో ఉంటే గొప్ప లక్షణాలే అలవాడతాయి. పూల విలువ దారానికి లేదు. పూలు తలకెక్కుతాయి పూలతో పాటు దారం తలకెక్కుతుంది. ఆ విధంగానే బూర్గుల రామకృష్ణారావు గారి ఉత్తమ వ్యక్తిత్వం వలన పీవీ నరసింహారావు గారు తన జీవితాన్ని సరిపడా తర్ఫీదు పొందారు. భారతదేశాన్ని ప్రగతి మార్గంలో పయనింపజేశారు.
3. సృజనాత్మకంగా ప్రశంసాత్మకంగా రాయండి.
అ)పాఠంలోని పదజాలం విశిష్ట లక్షణాల ఆధారంగా ఒక కవిత రాయండి.
జ. పొట్టితనం ముందు పొడగరితనం అల్పమవుతుంది
విశిష్ట లక్షణాలు విశ్వమంతా వ్యాపిస్తాయి
ధర్మాగ్రం విరాట్ రూపం అయితే
అధర్మం వాడిపోతుంది
న్యాయాన్ని వాదించేవాడు అన్యాయాన్ని వేధిస్తూనే ఉంటాడు
ప్రోత్సాహం ఒక సమ్మోహనం
టన్నుల కొద్ది ఆత్మవిశ్వాసం నింపి భవిష్యత్తుకు బాటలేస్తుంది మనిషిలోని సౌజన్యత మహోన్నతునిగా తీర్చుతుంది అధ్యయనం బహుభాషా వేత్తగా మార్చి
పాండిత్యం పరిణవిల్ల చేస్తుంది అపకారికి ఉపకారి అసలైన వ్యక్తిత్వంగా
ఆరాధనల అందుకుంటుంది
అజరామరం అవుతుంది
ఆ)ఈ పాఠం ఓ అభినందన పత్రము గా ఉంది కాదు దీని ఆధారంగా మీకు నచ్చిన గొప్ప వ్యక్తుల గురించి అభినందన వ్యాసం రాయండి.
జ. నాకు నచ్చిన గొప్ప వ్యక్తి అంబేద్కర్
కడుగు జాతులు కటిక చీకట్లో ఉన్నప్పుడు ఉదయించే సూర్యుడు చీకట్లోంచి పుట్టిన జ్ఞానమే డాక్టర్ బి.ఆర్ అంబేద్కర్.
పుడుతూనే వెల్తురు వెలుగులు వెదజల్లినట్లు ప్రతిభతో పాఠశాలను గ్రామాన్ని ఉపాధ్యాయులను పరవశింపజేశారు. పుస్తకాలను చదివినట్టే సమాజాన్ని మనుషులను అంతరాలను అంచనా వేశారు. ఈ సమాజాన్ని మార్చాలంటే తానే చదువుకోవాలని సిద్ధపడ్డాడు. ఏ వైపు తిరిగిన ఆ వైపు కుల వివక్ష ఎదురయింది. చుట్టూ ఆవరించి ఉన్న పేదరికంలోంచి లేని ఆత్మగౌరవాన్ని కలగన్నాడు. రోజుకొక పూట భుజిస్తూ రాత్రింబవళ్లు కంట్లో వత్తులు పెట్టుకొని చదివా డు. ప్రయోజకుడు అయ్యాడు. మానవులంతా సమానమని ఎలుగెత్తి చాటాడు. జ్ఞానముొక్కరి సొత్తు కాదని, అందరూ గొప్పవారేనని ఆలోచింపజేశారు. మనిషి ఒక ఓటు ఓటుకు ఒక విలువ అని సమానత్వాన్ని ప్రతిపాదించాడు. ఆమోదింప చేశాడు. హుహనా వాదన పటిమకు మేదస్సుతో అనేక మందిని మెప్పించాడు. నాయకులను ఒప్పించాడు. అనుకున్నది సాధించాడు బలహీనుల బలమైన గొంతుకయ్యాడు. హక్కులు కల్పించాడు బాధ్యతలను కూడా నేర్పాడు రాజ్యాంగాన్ని అందించి సువిశాల భారతదేశానికి మార్గదర్శనం చేశాడు. (
III. భాషాంశాలు :
పదజాలం:
1. కింద గీత గీసిన పదాలకు అర్థాలను రాయండి.
అ) ముప్పిరి = జ్ఞాపకాలు అల్లుకోవడం
ఆ) వీసమెత్తు = ఒక చిన్న కొలత
ఇ) కడగొట్టు =చిట్టచివరి
ఈ) ప్రాభవం=గొప్పతనం
ఉ) ప్రాతస్మరణీయుడు = ఉదయకాలం లేవగానే గుర్తు చేసుకునే లక్షణం కలవాడు
ఊ) హితైషి = మేలుకోరేవాడు
2. కింది జాతీయాలను మీ సొంత వాక్యాలలో ప్రయోగించండి.
అ)శ్రీరామరక్ష - నాకు మా తల్లిదండ్రుల ఆశీర్వాదం =శ్రీరామరక్ష
ఆ)గీటు రాయి - నా జీవితంలో ఓ ప్రధానోపాధ్యాయులు మెచ్చడం మర్చిపోలేని గీటురాయి
ఇ)రూపుమాపడం నాలోని దురలవాట్లను రూపుమాపుకుంటాను.
ఈ) కారాలు మిరియాలు నూరడం నేను అనవసరంగా ఇతరుల మీదికి కారాలు మిర్యాలు నూరను.
ఉ) స్వస్తి వాచకం ఈరోజు నుండి నాకు ఇష్టమైన చాయ్ కి క స్వస్తి వాచకం పలుకుతున్నాను.
3. కింది వాక్యాలలో పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
అ)సాలు, వర్షం, సంవత్సరం
ఆ) భూమి, ధరిత్రి, అవని
ఇ) దక్షత, సామర్థ్యం
4. ప్రకృతి వికృతులు
అ)దవ్వు - దూరం
ఆ)గారవం గౌరవం
ఇ)పగ్గె/పగ్గియ = పగ
ఈ)దోసం- దోషం
ఉ)రాతిరి - రాత్రి
ఊ)బాస- భాష
5. వృత్తులు - ప్రత్యేక లక్షణాలు
1. ఉపాధ్యాయ వృత్తి - నిరంతర అధ్యయనము బోధన
2. వైద్య వృత్తి - నిరంతరము చికిత్స అధ్యయనం
3. కులవృత్తులు - నైపుణ్యంగా చేయడం
వ్యాకరణాంశాలు:
కింది వాక్యాల్లోని గీత గీసిన పదాలను విడదీసి సంధులను గుర్తించండి.
విమానాశ్రయం - విమాన ఆశ్రయం సవర్ణదీర్ఘ సంధి
ఆ) జ్ఞాపకముడడము - జ్ఞాపకము+ ఉండడము - ఉత్వ సంధి
ఇ) శరీరాకృతి = శరీర + ఆకృతి సవర్ణదర్ఘ సంధి
ఈ) మహోన్నత= మహా + ఉన్నత -గుణ సంధి
ఉ) జీవితాన్నంత = జీవితాన్ని + అంతా - ఇకార సంధి
ఊ) చెప్పినప్పటికీ= చెప్పిన + అప్పటికి అత్వ సంధి
ఋ) ఒక్కొక్క= ఒక్క+ఒక్క - ఆమ్రేడిత సంధి.
2. కింది సమాస పదాల్లోని తత్పురుష భేదాలను గుర్తించి, విగ్రహ వాక్యాలు రాయండి. సమాస నిర్ణయం చేయండి.
ఉదాహరణ సత్యదూరము సత్యమునకు దూరము - షష్టి తత్పురుష సమాసం
అ)అమెరికా రాయబారి - అమెరికా యొక్క రాయబారి - షష్టితత్పూర్ష సమాసం
ఆ) వాదనాపటిమ- వాదన యందు పటిమ - సప్తమి తత్పురుష సమాసం
ఇ) అసాధ్యము - సాధ్యము కానిది - నైన్ తత్పురుష సమాసం.
ఉ) నెలతాల్పు - నెలను ధరించిన వాడు- ద్వితీయ తత్పురుష సమాసం
ఊ)గురుదక్షిణ - గురువుకు దక్షిణ- తృతీయ తత్పురుష సమాసం
ఋ) వయోవృద్ధుడు - వయసు చేత వృద్ధుడు - తృతీయ తత్పురుష సమాసం
ౠ) రెండు రాష్ట్రాలు - రెండు సంఖ్యల గల రాష్ట్రాలు - ద్విగు సమాసం
ఎ) శక్తిసామర్థ్యాలు- శక్తియును, సామర్థ్యమును - ద్వంద సమాసం
ఏ) అమూల్య సమయం - అమూల్యమైన సమయం - విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం.
ఐ) పూర్ణ పురుషులు - పూర్ణులైన పురుషులు విశేషణ పూర్వ గల కర్మధారయ సమాసం
ఒ)ప్రాచీనమైన కావ్యాలు - ప్రాచీనమైన కావ్యాలు - విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం.
ఓ)పెద్ద కుటుంబం - పెద్దదైన కుటుంబం -విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం.
3. ఇది సామాన్య వాక్యాలను సంశిష్ట వాక్యాలుగా మార్చండి.
అ)పూనాలోని పెరుగుసన్ కాలేజీలో చేరాడు.
పర్షియన్ భాషను చదివాడు.
ఆ కళాశాల నుంచి పట్టభద్రుడయ్యాడు.
జ. పూనాలోని పెరుగు సన్ కాలేజీలో చేరి, పర్షియన్ భాషను చదివి, ఆ కళాశాల నుంచి పట్టభద్రుడయ్యాడు.
ఆ)బూర్గుల హైదరాబాదు రాష్ట్రంలో దున్నేవానికి భూమి హక్కునిచ్చే కౌలుదారి చట్టాన్ని తయారు చేశాడు.
బూర్గుల సామ్యవాద వ్యవస్థకు పునాది వేశాడు.
బూర్గుల అజరామర కీర్తిని పొందాడు.
జ. బూర్గుల హైదరాబాదు రాష్ట్రంలో దున్నేవానికి భూమి హక్కునిచ్చే కౌలుదారి చట్టాన్ని తయారుచేసి, సామ్యవాద వ్యవస్థకు పునాదివేసి, అజరామర కీర్తిని పొందాడు.
